Wil jij graag een lekkere glutenvrije stol voor de feestdagen, maar heb je niet veel tijd? Dan heb ik een snel en lekker recept voor jou! Ik maakte deze feeststol zonder gist zodat het brood niet hoeft te rijzen. Ook hoeft het deeg niet gekneed te worden. Dit scheelt flink wat tijd en maakt dit recept zelfs geschikt voor de wat minder ervaren bakker!
In dit brood gebruik ik bakpoeder en eieren om het luchtig te maken. Verder voegde ik lactosevrije yoghurt toe om het brood lekker smeuïg te krijgen. In een glutenvrije feeststol zitten vaak toch nog veel FODMAP-rijke ingrediënten. Daarom heb ik ervoor gekozen om de stol te vullen met zelfgemaakte walnotenspijs in plaats van amandelspijs. Zo kun je bij het FODMAP dieet zelfs 2 plakjes per keer eten. Uiteraard kun je, als je dat wilt, ook gewoon amandelspijs uit de winkel gebruiken. Maar het is echt heel eenvoudig om zelf spijs te maken. Heb je al zin gekregen in deze heerlijke feeststol voor bijvoorbeeld Pasen, Pinksteren of Kerst? Ga dan snel naar het recept met de knop hierboven, of lees eerst nog iets meer over de ingrediënten.
De ingrediënten
Ben je benieuwd naar de hoofdingrediënten die ik heb gebruikt voor deze glutenvrije feeststol met walnotenspijs? Of wil je weten of je sommige ingrediënten kunt vervangen? Lees dan verder.
Glutenvrije broodmix
Ik kan maar weinig glutenvrije broodmixen vinden die passen binnen het FODMAP dieet. Op dit moment is de glutenvrije witte broodmix van Doves Farm in ieder geval geschikt. Maar check altijd de ingrediëntenlijst op de verpakking omdat fabrikanten regelmatig de samenstelling wijzigen. Ik gebruik zelf echter altijd de glutenvrije broodmix van Schär. Hier zit wel een hele kleine hoeveelheid linzenmeel in. Dit is nog niet getest. Maar omdat een kleine hoeveelheid linzen nog low FODMAP is, verwacht ik niet dat dit klachten zal geven. Ik kan het zelf probleemloos gebruiken. Maar als je nog in de eliminatiefase van het dieet zit, gebruik dan bij voorkeur de glutenvrije witte broodmix van Doves Farm. Beide broodmixen zijn naast glutenvrij ook lactosevrij.
Walnotenspijs
Traditioneel wordt een feeststol altijd gemaakt met amandelspijs. Als je wilt, kun je dit ook gebruiken. Maar omdat amandelen slechts beperkt low FODMAP zijn, heb ik er voor gekozen om walnotenspijs te gebruiken. Spijs kun je met elk type noot maken en walnoten zijn in grote hoeveelheden zelfs nog laag in FODMAP’s. Pas vanaf 135 gram bevatten ze een matige hoeveelheid fructanen. Hierdoor kun je zelfs 2 plakjes glutenvrije feeststol met walnotenspijs eten zonder problemen. Walnotenspijs is bovendien supermakkelijk te maken en smaakt minstens net zo lekker als amandelspijs! Het is wel iets vetter dan amandelspijs, daarom rolde ik het nog even door de maizena zodat het vet niet in het deeg trekt.
Gedroogd fruit
Omdat gedroogd fruit slechts beperkt low FODMAP is, voeg ik wat minder toe dan gebruikelijk is in een traditionele stol. Ik koos voor rozijnen, gedroogde cranberry’s en gedroogde papaya stukjes. Gedroogde papaya is nog niet getest op FODMAP’s, maar verse papaya wel en die bevat geen FODMAP’s. Ik vermoed daarom dat gedroogde papaya ook laag in FODMAP’s zal zijn. Je kunt ook gedroogde ananas stukjes gebruiken, maar hiervan bevat 25 gram een matige hoeveelheid fructanen. Kleinere hoeveelheden zijn helaas nog niet getest (er zit slechts 2 gram in 1 plakje stol). Als je nog in de eliminatiefase van het dieet zit of heel gevoelig bent voor fructanen, kun je het ook weglaten en alleen rozijnen en/of cranberry’s gebruiken. Gedroogd fruit kan soms sporen van gluten bevatten. Check bij coeliakie dus altijd de allergie-informatie op de verpakking.
Noten
In een feeststol horen traditiegetrouw ook noten. Meestal worden hier hazelnoten of amandelen voor gebruikt. Maar omdat deze noten slechts beperkt low FODMAP zijn en in combinatie met gedroogd fruit voor sommigen problemen kan geven, koos ik voor walnoten en pecannoten. Je kunt ook paranoten (Brazil nuts) of macadamianoten gebruiken. Let er wel op dat de noten ongezouten zijn. Cashewnoten en pistachenoten zijn niet geschikt voor het FODMAP dieet. Ongezouten noten bevatten meestal geen gluten, maar check bij coeliakie voor de zekerheid de allergie-informatie op het etiket.
Eieren en bakpoeder
Omdat sommige mensen klachten krijgen na het eten van gist en ik bovendien een makkelijk en snel recept voor een glutenvrije feeststol wilde, bedacht ik een stol die gistvrij is. De gist heb ik vervangen door eieren en bakpoeder. Het brood wordt hierdoor lekker luchtig en smeuïg. Ik heb dit recept nog nooit gemaakt met eivervangers, dus kan ik helaas geen vegan opties aanbevelen.
Lactosevrije yoghurt
Glutenvrij brood heeft vaak een wat droge structuur. Om dit te voorkomen gebruikte ik onder andere lactosevrije yoghurt. Dit geeft een lekker zachte en smeuïge kruim. Daarnaast zorgt het zure in yoghurt ervoor dat het bakpoeder extra geactiveerd wordt, waardoor je een extra luchtig baksel krijgt. Ik heb dit recept nog niet geprobeerd met vervangers voor yoghurt en kan daarom geen alternatieven aanbevelen.
Xanthaangom
In glutenvrije broodmixen zitten vaak verdikkingsmiddelen zoals xanthaangom toegevoegd. Xanthaangom vervangt voor een deel de werking van gluten en zorgt ervoor dat baksels minder droog en kruimelig worden. Maar mijn ervaring is dat er helaas altijd net iets te weinig wordt toegevoegd. Daarom voegde ik zelf nog een klein beetje extra xanthaangom toe. Ik raad het in dit recept wel echt aan om te gebruiken. Het brood wordt hierdoor lekker mals van structuur en blijft ook langer vers. Xanthaangom is duur in aanschaf maar een pak gaat minstens wel een jaar mee. Je kunt het eventueel vervangen door psylliumvezels (poeder).
Smaakmakers
Om de feeststol op smaak te brengen, gebruikte ik kaneel en de rasp van 1 grote sinaasappel. Dit geeft een heerlijke warme en tegelijk frisse smaak aan deze stol. Je kunt in plaats van sinaasappelrasp ook de rasp van 2 citroenen toevoegen. Kaneel kun je eventueel vervangen door speculaaskruiden. Maar ik vind zelf kaneel en sinaasappel erg goed smaken in combinatie met de walnotenspijs. Omdat ik een erg grote sinaasappel had, deed ik ook nog wat van de sinaasappelrasp door de walnotenspijs. Dit maakt het spijs extra lekker.
Toppings
Je kunt de feeststol met of zonder toppings maken. Ik koos voor een topping van sinaasappelglazuur met geroosterd amandelschaafsel. Je kunt ook alleen poedersuiker of amandelschaafsel erop doen of een combinatie van beide. Of natuurlijk helemaal niks. Wat jij wil! Als je geen glazuur wilt maar wel amandelschaafsel, dan kun je het amandelschaafsel al vóór het bakken over de stol strooien. Je kunt dan na het afkoelen nog poedersuiker erover heen strooien. Als je liever glazuur wilt, dan kun je het amandelschaafsel beter na het bakken over het glazuur strooien. Het is dan het lekkerst om het amandelschaafsel nog even te roosteren in een koekenpan. Amandelen zijn low FODMAP tot 12 gram per portie, maar er gaat slechts ongeveer 15 gram over de hele stol. Erg weinig dus.
Meer lekkere brunchrecepten
Ben je op zoek naar nog meer lekkers voor een feestelijke brunch, lunch of ontbijt? Kijk dan eens bij deze recepten:
- Paasbroodjes zonder gist
- Glutenvrije kerststol
- Wentelteefjes
- Gezonde wafels
- Havermout taartjes met lemon curd en kwark
- Kip kerrie sandwich
- Tonijnsalade
Heb jij deze glutenvrije feeststol met walnotenspijs gemaakt? Ik zou het erg leuk vinden als je in een reactie hieronder laat weten wat je ervan vond. Of maak een foto en deel het via Instagram (vergeet mij niet te taggen @blijebuikrecepten of gebruik de hashtag #blijebuikrecepten!) of via mijn Facebookpagina. Wil je het recept graag bewaren? Pin dan de foto hieronder of volg mij op Pinterest. Kijk ook eens bij mijn andere ontbijtrecepten, lunchrecepten en recepten voor de feestdagen.
Glutenvrije feeststol met walnotenspijs (low FODMAP, lactosevrij, gistvrij)
Course: Brood, Feestdagen, Lunch, OntbijtDifficulty: Easy12
plakjes40
minuten35
minutenEen makkelijk recept voor een heerlijke glutenvrije feeststol met walnotenspijs en een vleugje kaneel en sinaasappel. Omdat dit brood zonder gist wordt gemaakt, hoeft het niet te rijzen of gekneed te worden en is het dus lekker snel klaar! Ideaal voor de feestdagen zoals Pasen, Kerst of Pinksteren. Tevens geschikt voor het FODMAP dieet of een lactosevrij dieet.
Ingrediënten
- Voor de walnotenspijs
100 gram walnoten
100 gram fijne kristalsuiker
- Voor het deeg
50 gram gedroogde cranberry’s en/of rozijnen (zie notities)
25 gram gedroogde papayablokjes of gedroogde ananasblokjes (of vervang door extra cranberry’s/rozijnen, zie notities)
75 gram noten (walnoten, pecannoten, paranoten en/of macadamianoten, zie notities)
3 eieren (M), op kamertemperatuur
rasp van 1 grote sinaasappel (of 2 citroenen)
200 gram walnotenspijs (of amandelspijs bv. van AH of zelfgemaakte, zie notities)
50 gram gesmolten roomboter of (lactosevrije) margarine (zie notities)
250 gram lactosevrije yoghurt, op kamertemperatuur
250 gram glutenvrije broodmix (bv. Doves Farm broodmix wit of de broodmix van Schär, zie notities)
40 gram witte basterdsuiker
2 theelepels kaneel
3 theelepels bakpoeder (12 gram)
¼ theelepel zout
½ theelepel xanthaangom
beetje maizena of glutenvrije bloem (alleen bij walnotenspijs)
- Toppings (optioneel)
glazuur (30 gram poedersuiker + 1 theelepel sinaasappelsap, citroensap of water)
handje amandelschaafsel (± 15 gram)
poedersuiker (i.p.v. glazuur)
Bereidingswijze
- Doe de walnoten en de suiker in een keukenmachine/foodprocessor of in het hakmolentje van je staafmixer en maal fijn. Je gaat hier straks een spijs van maken.
- Laat het gedroogde fruit wellen in een kommetje met heet water en hak of breek de noten in stukjes.
- Kluts de eieren voor het deeg alvast los in een grote kom.
- Was en boen de sinaasappel schoon en rasp het oranje van de schil boven de kom met de eieren.
- Doe nu ongeveer 1 eetlepel geklutst ei (±15 gram) bij de walnoten en suiker en maal tot een samenhangend geheel. Maak er een spijsbal van met de hand (voeg eventueel nog een heel klein beetje ei toe als het te kruimelig is) en verpak in vershoudfolie. Leg in de koelkast zodat het wat steviger wordt. (Als je amandelspijs gebruikt, kneed dan met de hand ongeveer een eetlepel ei erdoor.)
- Smelt de boter in een kommetje in de magnetron (ongeveer 40 seconden op 900 Watt). Het hoeft niet volledig gesmolten te zijn. Roer het even door en zet aan de kant.
- Verwarm de oven voor op 180 °C en bekleed een bakplaat met bakpapier. TIP: Voor nog meer gemak kun je er ook voor kiezen de stol in een cakevorm te bakken. Bekleed dan de cakevorm met bakpapier.
- Giet het kommetje met het gedroogde fruit af en laat uitlekken tussen een paar velletjes keukenpapier of in een schone theedoek.
- Pak de kom met eieren en meng hier met een (pol)lepel of spatel de yoghurt en de gesmolten boter door tot een egaal mengsel.
- Meng in een andere kom het meel, de basterdsuiker, kaneel, het bakpoeder, zout en de xanthaangom door elkaar.
- Spatel of roer nu kort het ‘droge’ mengsel door het ‘natte’ mengsel tot het net gemengd is. En spatel vervolgens de noten en het gedroogde fruit er door.
- Schep nu ongeveer de helft van het deeg (± 450 gram) op de met bakpapier beklede bakplaat (of schep dit in een cakevorm) en smeer uit tot een lap van ongeveer 25 cm lengte en 12 cm breedte.
- Maak een rol van de walnotenspijs die net iets korter is dan de lap deeg. Strooi een beetje maizena of glutenvrije bloem op het aanrecht en rol de spijs erdoor tot het volledig bedekt is. (Dit is alleen nodig als je walnotenspijs gebruikt, omdat dit vetter is dan amandelspijs.)
- Leg voorzichtig de rol walnotenspijs in het midden van het deeg en schep dan de andere helft van het deeg in hoopjes op het spijs. Strijk een beetje glad met een spatel of lepel en smeer daarna de randen dicht door de zijkanten omhoog te smeren. Smeer ook de uiteinden dicht zodat de spijsrol volledig bedekt is met deeg.
- Als je ook amandelschaafsel op de stol wilt maar geen glazuur, strooi dan het amandelschaafsel nog erover en bak dan de feeststol in ongeveer 35 minuten mooi goudbruin. Laat volledig afkoelen op een rooster.
- Als je de feeststol nog wilt versieren met glazuur, meng dan 30 gram poedersuiker met 1 theelepel sinaasappelsap, citroensap of water. Blijf goed roeren tot het net vloeibaar is. Verdeel met een lepeltje sliertjes glazuur over de stol. Als je er ook nog amandelschaafsel op wilt, kun je dit het beste eerst een paar minuutjes roosteren in een koekenpan. Laat even afkoelen op een bordje en strooi dan over het glazuur. In plaats van glazuur kun je de stol ook bestrooien met poedersuiker. TIP: Doe de toppings bij voorkeur pas vlak voor het serveren erop. Geniet ervan!
Notities
- FODMAP: Walnoten zijn low FODMAP tot 30 gram per portie en bevatten pas vanaf 135 gram een matige hoeveelheid fructanen. Pecannoten zijn low FODMAP tot 20 gram, paranoten en macadamianoten tot 40 gram. Amandelen zijn low FODMAP tot 12 gram. Rozijnen zijn low FODMAP tot 13 gram en gedroogde cranberry’s tot 15 gram per portie. Let op dat er geen appelsap is toegevoegd aan de gedroogde cranberry’s. Gedroogde papaya is nog niet getest op FODMAP’s, maar verse papaya wel en die bevat geen FODMAP’s. Ik vermoed daarom dat gedroogde papaya ook laag in FODMAP’s zal zijn. Je kunt ook gedroogde ananas stukjes gebruiken, maar 25 gram bevat een matige hoeveelheid fructanen. Roomboter is low FODMAP. Als je nog in de eliminatiefase van het dieet zit gebruik dan bij voorkeur de glutenvrije witte broodmix van Doves Farm. Ik gebruik zelf echter altijd de glutenvrije broodmix van Schär. Hier zit een hele kleine hoeveelheid linzenmeel in. Dit is nog niet getest, maar omdat een kleine hoeveelheid linzen nog low FODMAP is, verwacht ik niet dat dit klachten zal geven. Maximaal twee plakjes feeststol met walnotenspijs zijn low FODMAP. Als je amandelspijs hebt gebruikt, eet dan niet meer dan 1 plakje per keer.
- Glutenvrij/lactosevrij: Gedroogde cranberry’s, gedroogde papaya en gedroogde ananas kunnen sporen van gluten of melk/lactose bevatten. De aangeduide merken in de ingrediëntenlijst zijn gluten-en lactosevrij. Rozijnen en ongezouten noten zijn vrijwel altijd gluten- en lactosevrij. Check voor de zekerheid de allergie-informatie op het etiket. Gebruik bij een ernstige lactose-intolerantie lactosevrije margarine. Kant-en-klare amandelspijs kan sporen van gluten en melk bevatten, zoals die van dr. Oetker. De amandelspijs van AH is wel glutenvrij en lactosevrij. Je kunt ook zelf amandelspijs maken met gluten- en lactosevrij amandelmeel, of maak zelf walnotenspijs. Sommige glutenvrije broodmixen bevatten lactose. De witte broodmix van Doves Farm en van Schär zijn glutenvrij en lactosevrij.
- Bewaartips: Je kunt de afgedekte feeststol op kamertemperatuur ongeveer 3 dagen bewaren. Je kunt het ook in plakjes invriezen.
