Gevuld speculaas (low fodmap, glutenvrij en lactosevrij)
Feestdagen,  Recepten,  Taarten,  Tussendoortje

Gevuld speculaas (low FODMAP, glutenvrij en lactosevrij)

Sinterklaas staat al weer bijna voor de deur. Of misschien is hij bij jou al langs geweest? De supermarkten puilen daarom weer uit van de pepernoten, kruidnoten, chocoladeletters, marsepein en gevuld speculaas. Helaas kan ik, waarschijnlijk net als jij, niks van al dit lekkers eten. Behalve dan misschien een klein stukje pure chocoladeletter. Ik vind het belangrijk dat ook mensen met voedselintoleranties of PDS kunnen genieten tijdens de feestdagen. Daarom heb ik nu een recept gemaakt voor een heerlijk gevuld speculaas. Ik heb er zelf een gevulde speculaastaart van gemaakt door het in een ronde vorm te bakken. Maar je kunt natuurlijk ook een vierkant bakblik gebruiken.

Het is het lekkerst (en echt supermakkelijk) om zelf de amandelspijs te maken. Amandelspijs kun je het beste een paar dagen eerder maken zodat de smaak zich kan ontwikkelen. Je kunt het gevuld speculaas voor het hele gezin maken. Mijn ‘testers’ die niet een speciaal dieet hoeven te volgen, waren er in ieder geval zeer enthousiast over!

De ingrediënten

Ik heb het gevuld speculaas een keer gebakken met kant-en-klare en met zelfgemaakte amandelspijs. Kant-en-klare amandelspijs is meestal droger dan wanneer je het zelf maakt, maar de smaak is best goed. Zelfgemaakte amandelspijs is wel iets lekkerder, vooral wanneer je het een paar dagen laat ‘rijpen’. Kant-en-klare amandelspijs kan sporen van gluten en lactose bevatten, zoals de amandelspijs van dr. Oetker. De amandelspijs van AH is wel volledig glutenvrij en lactosevrij. Als je zelf de amandelspijs wilt maken, kun je gluten- en lactosevrij amandelmeel gebruiken. Volg je het FODMAP dieet? Houd er dan rekening mee dat amandelmeel low FODMAP is tot 24 gram per portie. Amandelspijs bestaat voor de helft uit amandelmeel en is daarom low FODMAP tot 48 gram per portie. Als je het gevuld speculaas in 8 stukken snijdt, krijg je maar 15 gram amandelmeel binnen per stukje. En geloof me, je kan echt niet nog een stukje op!

Gevuld speculaas (low fodmap, glutenvrij en lactosevrij)

Voor de korst heb ik gekozen voor de helft boekweitmeel en de helft glutenvrij meel. Deze combinatie kies ik de laatste tijd wel vaker, zoals in mijn pompoenbrood en in kruidnootjes. Ik vind boekweitmeel gewoon erg lekker in kruidige baksels. En het is ook nog eens heel voedzaam! Kun jij al ziek worden van een heel klein beetje gluten of lactose? Kies dan voor gluten- en lactosevrij boekweitmeel. Omdat boekweitmeel geen verdikkingsmiddel (een soort glutenvervangend middel) bevat, zoals het glutenvrije meel van Schär, heb ik nog een halve theelepel xanthaangom toegevoegd. Het kan ook zonder, maar dan kan het speculaas wat sneller uit elkaar vallen en iets droger worden. Je zou er ook voor kunnen kiezen om alleen het glutenvrije meel van Schär te gebruiken. Je kunt de xanthaangom dan weglaten.

De roomboter die in het recept wordt gebruikt, geeft een heerlijke smaak aan het gevuld speculaas. Roomboter is low FODMAP omdat het nauwelijks lactose bevat. Eet jij echter volledig lactosevrij? Dan kun je de roomboter vervangen door de plantenmargarine van AH (bevat lupinebloem, en is dus niet geschikt voor het FODMAP dieet) of de margarine van Jumbo.

Voor de garnering gebruik ik nog garneeramandelen. Dit zijn halve amandelen. Je zou ook kunnen kiezen voor amandelschaafsel of hele amandelen. Volgens de allergie-informatie op het etiket van de garneeramandelen van AH zouden hier geen sporen van gluten of lactose in zitten. Amandelen zijn low FODMAP tot 12 gram per portie. Ik gebruik echter maar 15 gram voor de hele taart, dus dat moet geen probleem zijn.

Al zin gekregen in een huis dat heerlijk ruikt naar vers gebakken gevuld speculaas? Maak dan eerst snel zelf de amandelspijs en laat dit een paar dagen op smaak komen. Kun je niet wachten? Gebruik dan kant-en-klare amandelspijs. Het is de moeite waard om dit recept eens te proberen. Ook jouw gasten of andere gezinsleden zullen genieten van dit gevuld speculaas!

Gevuld speculaas (low FODMAP, glutenvrij en lactosevrij)

Recipe by HenriëtteCourse: Taarten, Tussendoortje, Feestdagen, SinterklaasCuisine: HollandsDifficulty: Makkelijk
Porties

8-10

stukjes
Bereidingstijd

40

minuten
Baktijd

35

minuten

Bak dit heerlijk gevuld speculaas voor Sinterklaasavond of gewoon op een koude, gure dag, en het hele huis zal zich vullen met een warme en kruidige geur. Low FODMAP, glutenvrij en lactosevrij, maar niemand die dat zal proeven!

Ingrediënten

  • Voor een springvorm van 18 of 20 cm doorsnee
  • Deeg:
  • 100 gram glutenvrij meel (bv. Schär Mix it Universal)

  • 100 gram boekweitmeel (zie notities)

  • ½ theelepel xanthaangom (optioneel, zie notities)

  • 100 gram donkere basterdsuiker

  • 1 eetlepel speculaaskruiden (6 gram)

  • ¼ theelepel zout

  • 1 theelepel bakpoeder

  • 140 gram roomboter of margarine, op kamertemperatuur (zie notities)

  • 1 eetlepel lactosevrije melk of water (indien nodig)

  • Vulling:
  • klontje roomboter of margarine (10 gram)

  • 250 gram amandelspijs (volgens recept of kant-en-klaar, zie notities)

  • 1 geklutst ei (een beetje bewaren om het speculaas mee te bestrijken)

  • 1 eetlepel water (alleen bij kant-en-klare amandelspijs)

  • rasp van een halve citroen (optioneel)

  • Garnering:
  • 15 gram garneeramandelen of amandelschaafsel (zie notities)

Bereidingswijze

  • Deeg:
  • Meng met een (pol)lepel alle droge ingrediënten in een kom.
  • Doe de boter erbij en snijd met 2 messen in kleine stukjes.
  • Meng met koele handen door elkaar tot een samenhangend geheel. Blijft het te droog? Voeg dan nog een eetlepel water of lactosevrije melk toe. Maak er nu een platte schijf van en verpak het in vershoudfolie. Leg het minimaal 1 uur in de koelkast.
  • Verwarm de oven voor op 175 °C en vet een springvorm van 18 of 20 cm doorsnee in met boter of bakspray. Doe een stuk bakpapier op de bodem.
  • Haal het deeg nu uit de koelkast en verdeel het in 3 gelijke balletjes. Is het deeg wat brokkelig? Dan is het iets te koud. Kneed het dan kort nog even door om op temperatuur te komen.
  • Rol een balletje deeg uit tussen 2 vellen vershoudfolie/bakpapier of op een licht bebloemd werkvlak tot een rond plak ter grootte van de bakvorm. Leg het vervolgens voorzichtig op de bodem van de vorm.
  • Pak nu weer een balletje deeg en maak hier een paar ‘slangetjes’ van. Druk de ‘slangetjes’ tegen de randen van de springvorm en maak zo een opstaand randje van ongeveer 2 cm hoog. Druk ook goed aan op de bodem van het speculaas, zodat het goed aansluit.
  • Rol het laatste stuk deeg nu ook uit ter grootte van de bakvorm en leg even apart.
  • Vulling:
  • Smelt een klontje boter in de magnetron (ongeveer 20 seconden) en zet even aan de kant.
  • Verkruimel de amandelspijs met de hand. Meng er nog wat ei door, ongeveer een half ei (25 gram) bij zelfgemaakte amandelspijs en eventueel wat citroenrasp. Bij kant-en-klare spijs is meestal iets meer ei nodig (ongeveer 35 gram) en voeg dan ook nog 1 eetlepel water toe. De amandelspijs moet lekker smeuïg en uitsmeerbaar worden.
  • Verdeel dan de spijs over de bodem van het speculaas en druk een beetje aan met de (natte) hand of een lepel.
  • Smeer nu de gesmolten boter over de spijslaag met een bakkwastje.
  • Leg vervolgens de laatste deegplak er bovenop en druk een beetje aan. Druk een te hoge rand weer wat naar beneden.
  • Garnering:
  • Bestrijk het speculaas met wat overgebleven ei. Leg hier de garneeramandelen op en bestrijk nogmaals met een dun laagje ei.
  • Zet nu in het midden van de voorverwarmde oven en bak in ongeveer 30 tot 35 minuten gaar.
  • Laat helemaal afkoelen in de vorm.

Notities

  • Baktips: Gebruik maatlepels i.p.v. ‘gewone’ theelepels voor het afmeten van ingrediënten. Wil je zelf amandelspijs maken, doe dit dan een paar dagen van te voren. Je kunt variëren met de meelsoorten. Gebruik je net als ik voor de helft een meelsoort zonder verdikkingsmiddelen (zoals boekweitmeel), voeg dan bij voorkeur nog een halve theelepel xanthaangom toe. Dit zorg ervoor dat het speculaas minder brokkelig is. Gebruik je alleen maar glutenvrije bloem waar al een verdikkingsmiddel aan toe is gevoegd (zoals bij Schär Mix it Universal), voeg dan geen xanthaangom meer toe!
  • Glutenvrij/lactosevrij: Kant-en-klare amandelspijs kan sporen van gluten en lactose bevatten, zoals dr. Oetker. Eet jij volledig gluten- of lactosevrij? Maak dan zelf amandelspijs met gluten- en lactosevrij amandelmeel, of gebruik de amandelspijs van AH. Boekweitmeel kan ook sporen van gluten en lactose bevatten. Eet jij volledig gluten- of lactosevrij, gebruik dan gluten- en lactosevrij boekweitmeel. Kies bij een ernstige lactose-intolerantie voor lactosevrije margarine in plaats van roomboter. Volgens Albert Heijn bevatten hun garneeramandelen en amandelschaafsel geen gluten of lactose.
  • FODMAP: Roomboter bevat nauwelijks lactose en is daarom low FODMAP. Amandelmeel is low FODMAP tot 24 gram per portie. Amandelspijs bestaat voor de helft uit amandelmeel en is dus low FODMAP tot 48 gram per portie. Als je het gevuld speculaas in minimaal 8 stukjes snijdt, krijg je ongeveer 30 gram amandelspijs (oftewel 15 gram amandelmeel) binnen per stukje. Het speculaas wordt ook nog versierd met amandelen maar dit is zo weinig dat het geen klachten kan geven. Omdat sporen van gluten of lactose geen probleem zijn bij het FODMAP dieet kun je gerust de amandelspijs van dr. Oetker gebruiken.
  • Bewaartips: Bewaar het gevuld speculaas goed afgedekt op kamertemperatuur. Zo blijft het ongeveer 4 à 5 dagen goed. Je kunt het ook goed invriezen. Snijd de speculaas dan wel eerst in stukken.

5 reacties

  • Merel

    Hallo,
    Ik begrijp iets niet goed. Ik ga 100 gram Koopmans Glutenvrij basismeel toevoegen (maïszetmeel, aardappelzetmeel, maïsmeel, sorghummeel, dextrose en verdikkingsmiddel (xanthaangom). Én boekweitmeel.
    Moet ik dan náást de xanthaangom van Koopmans ook nog een theelepeltje xanthaangom apart erbij doen bij de droge ingrediënten?

    • Henriëtte

      Hallo Merel,
      Xanthaangom zorgt in glutenvrij meel voor een betere binding. In glutenvrije meelmixen is dit vaak al toegevoegd, maar in boekweitmeel zit geen xanthaangom. Daarom voeg ik altijd nog een halve theelepel (dit is een maatlepel) xanthaangom toe per 100 gram. In jouw geval zou ik dus ook een halve theelepel xanthaangom toevoegen. Dit zorgt ervoor dat de speculaas niet te kruimelig is. Je kunt ook alleen 200 gram glutenvrije meel van Koopmans gebruiken. Dan hoef je dus geen xanthaangom meer toe te voegen.

      Ik zag dat je ergens anders nog een vraag had gesteld over de citroenrasp. Het is de bedoeling dat je ongeveer een halve citroen raspt en dit toevoegt aan de amandelspijs. Maar je kunt dit ook weglaten hoor. Het geeft gewoon even net een wat frissere smaak. Ik hoop dat zo alles duidelijk is. Succes met het bakken!

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *